Medulla Spinalis Yaralanmasında Otonomik Disfonksiyonlar ve Tedavisi
Medulla spinalis yaralanması (MSY) hem hasta, hem de hasta yakınları için yıkıcı bir durumdur. MSY yaralanması sadece motor ve duyusal bozukluklara yol açmaz, aynı zamanda otonomik disfonksiyonlara da sebep olur. MSY’deki sempatik preganglionik nöronlar bazı morfolojik değişiklilere uğrar. Ek olarak, sempatik sistem reseptör ve mediatör düzeyinde de bazı değişimler gösterir. Akut dönemden sonra abartılı refleks yanıtlar ve kontrolsüz sempatik boşalımlar ortaya çıkar. Otonomik disfonksiyon çoğunlukla kardiyovasküler, solunum, terleme, boşaltım fonksiyonlarını etkiler. Özellikle kardiyovasküler, solunum ve termoregülasyon bozuklukları yaşamı tehdit edebilir. Altıncı torakal segmentin üzerindeki yaralanmalarda, yaralanma seviyesinin altındaki nahoş afferent girdinin tetiklediği periferik dolaşımda inatçı vazokonstriksiyon ve buna bağlı hipertansiyon ile seyreden otonomik disrefleksi gelişebilir. Otonomik disrefleksi intrakraniyal kanama, retina dekolmanı gibi ağır sonuçları sebebiyle acil bir durumdur. Diğer bir otonomik disfonksiyon ortostatik hipotansiyondur. Hastaların üçte birinde akut veya subakut dönemde ortostatik hipotansiyon gelişir. Kardiyak kontrol mekanizmalarının bozulmasına bağlı bir diğer tablo da bradikardidir. MSY yaralanmalı hastaların %70’inde görülür ve %15’i fatal seyreder. Özellikle tetraplejik hastalarda termoregülasyon mekanizmaları da bozulur ve buna bağlı olarak yaşamı tehdit eden hipotermi atakları izlenebilir.
Anahtar Kelimeler : Medulla spinalis yaralanması, otonomik disfonksiyon, otonomik disrefleksi, ortostatik hipotansiyon, bradikardi, termoregülasyo