Multipl Sklerozlu Hastalarda Ağrının Değerlendirilmesi ve Ağrının Yaşam Kalitesi ve Yorgunluk İle İlişkisi
2 Ankara Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara, Türkiye
3 Ankara Physical Medicine and Rehabilitation Education and Research Hospital, Ankara, Turkey DOI : 10.5152/tftrd.2015.98215
Amaç: Multipl skleroz (MS), genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi ile oluşan, santral sinir sisteminin (SSS) kronik, inflamatuvar, demyelinizan bir hastalığıdır. Bu çalışmanın amacı MS’li hastalarda sıklıkla görülen bir semptom olan ağrının ve ağrıyı etkileyebilecek faktörlerlerin değerlendirilmesi ve ağrı ile yaşam kalitesi, yorgunluk ve depresyon arasındaki ilişkinin incelenmesidir.
Gereç ve Yöntemler: Çalışmamıza Mc Donald tanı kriterlerine göre kesin MS tanısı konulmuş olan ve 18-62 yaş arası 104 hasta dahil edildi. Hastalar ağrı varlığı sorgulanarak, ağrılı ve ağrısız olmak üzere iki gruba ayrıldı. Ağrı yakınması olan hastalar, ağrının süresi, şiddeti, niteliği, lokalizasyonu, tipi, sınıflaması ve ağrıyı etkileyebilecek faktörler açısından değerlendirildi. Klinik değerlendirme ölçekleri olarak Vizüel Analog Skala (VAS), Kısa Form-36 (SF-36), Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) ve Yorgunluk Şiddet Ölçeği (FSS) kullanıldı.
Bulgular: Hastaların %70,2’sinde son 1 ay içinde ağrı şikayeti mevcuttu. Ağrının en sık bacaklarda (%80,8) ve uyuşma, karıncalanma (%35,6) şeklinde olduğu, en sık ağrı tipinin dizestetik ekstremite ağrısı (%47,9) olduğu, ağrı sınıflandırması yapıldığında ise en sık mikst tip ağrı (nöropatik ve non-nöropatik) (%57,5) görüldüğü tespit edildi. Ağrı şikayeti olan ve olmayan gruplar arasında depresyon şiddeti açısından anlamlı farklılık saptanmadı (p>0,05). Ağrılı grupta FSS skor ortalamaları ve yorgunluk oranı daha yüksek bulundu (p<0,001). Yapılan SF-36 değerlendirmesinde, ağrısız grupta fiziksel fonksiyon hariç tüm parametrelerde istatistiksel olarak anlamlı yükseklik tespit edildi (p<0,05).
Sonuç: MS hastalarında çok yaygın bir semptom olan ağrıya yönelik farkındalık artmalıdır. Her MS hastası ağrı varlığı ve özelliği açısından değerlendirilmelidir. MS hastalarında ağrıya yönelik etkin tedavi yaklaşımı, yorgunluk şiddetinde azalma ve yaşam kalitesinde artış sağlayacaktır.