Meme Cerrahisi ve Aksiller Diseksiyon Uygulanan Hastalarda Üst Ekstremite Musküloskeletal Problemleri
2 Ankara Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi, Ankara
3 Department of Physical Medicine and Rehabilitation, Kocaeli University Faculty of Medicine, Kocaeli, Turkey
4 Ankara Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara, Türkiye
5 Sağlık Bakanlığı Ankara Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kliniği, Ankara, Türkiye
Meme kanseri kadınlar arasında tüm dünyada en sık görülen kanser türüdür. Meme kanseri en sık üst ekstremite morbiditesi olarak eklem hareket açıklığı kısıtlılığı, ağrı, uyuşukluk ve lenfödeme yol açmakta, özellikle üretken çağdaki kadınlarda önemli bir fonksiyonel yetersizlik nedeni oluşturmakta ve ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Bu çalışmada meme kanserli hastalarda, cerrahi tedavi sonrası oluşan üst ekstremite musküloskeletal sorunlarını belirleyerek, bunların demografik ve hastalık özellikleriyle ilişkilerini araştırmak amacıyla meme cerrahisi ve aksiller disseksiyon uygulanan, yaşları 24-76 arasında 96 kadın olgu değerlendirildi. Hastalar üst ekstremite morbiditesi olarak düşünülen ağrı, duyarlılık, fonksiyonel omuz durumu, omuz ve üst ekstremite eklem mobilitesi ve ödem açısından değerlendirildi. Hastaların 84’ünde (%87.5) eklem hareket açıklığı kısıtlılığı (EHA), ödem, ağrı, hassasiyet ve uyuşukluğu kapsayan en az bir üst ekstremite problemine rastlandı. 78 (%81.3) hastada omuz fleksiyonu ve abdüksiyonu kısıtlıydı. Hastaların 76’sında (%79.2) uyuşukluk varken, 78 (%81.2) hastada da hassasiyet mevcuttu. Çalışmaya alınan 96 hastanın tümünde üst ekstremitelerinde ağrı saptandı ve 58 (% 60.4) hastada VAS skoru 3.5’un üzerindeydi. Hastaların 38’inde (%39.6) her iki üst ekstremite arasındaki çevre ölçüm farkı 1.5 cm.nin üzerindeydi ve bu lenfödem olarak değerlendirildi. Oluşan üst ekstremite musküloskeletal problem ve sıklıklarının, uygulanan cerrahi yöntem, çıkarılan ve metastatik lenf nodu sayısı ve uygulanan tedavilerle (radyoterapi, kemoterapi ve hormon replasman tedavisi) ilişkili olmadığı görüldü. Operasyon sonrası ilgili klinikte egzersiz programı verilen hastalarda %64.7 oranında en az bir üst ekstremite problemine rastlanırken, egzersiz programı verilmeyen hastalarda en az bir üst ekstremite problemine rastlama oranı %100’dü (p<0.01).
Keywords : Meme kanseri, mastektomi, rehabilitasyon, omuz, lenfödem