Diplejik Serebral Palsili Hastalarda Botulinum Toksin Uygulaması Sonrasında Fizyoterapi ve Alt Ekstremite Ortezinin Etkinliğinin Karşılaştırılması
2 GATA Haydarpaşa Training Hospital, Department of Physical Medicine and Rehabilitation, Istanbul, Turkey
3 Gülhane Askeri Tıp Akademisi Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Servisi, İstanbul, Türkiye
4 Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Kliniği, İstanbul
Amaç: Bu çalışmanın amacı diplejik serebral palsili (SP) hastalarda botulinum toksin (BTX-A) uygulaması ile kombine edilen fizyoterapi ve alt ekstremite ortezinin yürüme, spastisite ve eklem hareket açıklığı üzerine olan etkilerinin karşılaştırmaktır.
Gereç ve Yöntem: Çalışmaya diplejik SP’li 20 hasta alındı. Hastalar rastgele 2 gruba ayrıldılar. Fizyoterapi+BTX-A grubunda 10 (FTG), Ortez+BTX-A grubunda (OG) 10 hasta alındı. BTX-A uygulamasını takiben FTG’ye bireyselleştirilmiş fizyoterapi, OG’ye alt ekstremite ortezi uygulandı. Eklem hareket açıklığı diz fleksiyon ve estansiyonda iken ayak bileği hareketi ile, spastisite modifiye Ashworth skalası ile yürüme Hekim Gözlem Ölçütü (HGÖ) ile değerlendirildi. Ölçüm ve değerlendirmeler tedavi öncesi, uygulamanın 2. ve 12. haftalarında yapıldı.
Bulgular: Çalışmayı toplam 19 hasta tamamladı (FTG=10, OG=9). FTG’de 6 erkek ve 4 kız, OG’de 5 erkek ve 4 kız çocuk mevcuttu (E: %58, K: %42) Yaş ortalaması FTG’de 5,70±2,49, OG’da 6,88±1,83 yıl olarak hesaplandı. Eklem hareket açıklığı tedavi başlangıcında FTG ve OG’de sırayla 36,50±4,88 ve 41,77±8,08 derece iken 12. hafta sonunda 50,30±7,02 ve 45,88±9,95 dereceye yükseldi. Bu değerler kendi grup içi değerlendirmelerde istatistiksel olarak anlamlı idi (p<0,05). Ancak gruplar arasında anlamlı bir fark mevcut değildi (p>0,05). HGÖ bileşik skoru başlangıçta sırayla 8,40±1,50 ve 8,55±0,72 iken 12. haftada 11,00±2,00 ve 10,88±1,36 düzeyine ulaştı. Spastisite değerlendirmesinde her iki grupta da istatistiksel olarak anlamlı bir düzelme elde edildi (p=0,005). Ancak iki grup sonuçları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark ortaya çıkmadı (p=0,011).
Sonuç: Diplejik SP’li hastalarda BTX-A+ fizyoterapi ve BTX-A+ortez uygulamasının spastisite ve yürüme üzerine anlamlı etkileri mevcuttur. Eklem hareket açıklığının artırılmasında ortez grubunda anlamlı düzelme izlenmezken, fizyoterapi grubunda oluşan artış kendi içinde anlamlı olarak bulunmuştur. Ancak 12. hafta değerlendirmelerinde iki tedavi seçeneği arasında belirgin bir üstünlük oluşmadığı izlenmiştir.
Keywords : Cerebral Palsi, botulinum toksin, fizyoterapi, ortez